کیفوز :بخشی از ستون فقرات که بیش از حد منحنی باشد

کیفوز (Kyphosis) به وضعیتی گفته می‌شود که طی آن انحنای طبیعی بخش سینه‌ای ستون فقرات بیش از حد افزایش می‌یابد و منجر به ظاهر قوزپشت، درد و محدودیت حرکتی می‌شود. اگر این افزایش قوس ناشی از یک اختلال ساختاری باشد، یکی از شایع‌ترین علل آن بیماری شوئرمن (Scheuermann’s Kyphosis) است که معمولاً در دوران نوجوانی بروز می‌کند. به گفتهٔ دکتر علی نعمتی، در بیماری شوئرمن بخش‌هایی از مهره‌ها در طی رشد با سرعت متفاوتی رشد می‌کنند و این رشد نامتقارن سبب می‌شود مهره‌ها شکل گوه‌ای به خود بگیرند و ستون فقرات به جلو خم شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین علل کمردرد در نوجوانان است و معمولاً درد پس از فعالیت بدنی یا نشستن طولانی‌مدت تشدید می‌شود. ________________________________________ علت‌ها و مکانیسم بیماری • رشد نامتقارن صفحات انتهایی مهره‌ها در دوران بلوغ • احتمال نقش ژنتیک • ضعف ساختاری استخوان در دوره قبل از بلوغ • ایجاد تغییرات گوه‌ای در سه یا تعداد بیشتری از مهره‌ها این بیماری بیشتر در ستون فقرات سینه‌ای (T7–T12) دیده می‌شود، اما گاهی در ناحیه کمری نیز بروز می‌کند. درگیری کمری غالباً درد شدیدتر و محدودیت حرکت بیشتری ایجاد می‌کند. ________________________________________ علائم بالینی شایع‌ترین سن بروز: ۱۰ تا ۱۵ سالگی در نوجوانان • ظاهر خمیده یا قوزپشت • خستگی و سفتی عضلات پشت • درد هنگام فعالیت‌هایی مثل ژیمناستیک، رقص، اسکیت، یا حرکات خم و پیچ • درد دوره‌ای کمر که با استراحت بهبود می‌یابد • کاهش انعطاف‌پذیری • اسپاسم عضلات • اختلال در ظاهر (افتادگی شانه‌ها، برجستگی بیشتر یک سمت) در موارد شدید • کاهش ظرفیت تنفسی • درد مزمن • فشار روی قفسه سینه در نوزادان و کودکان نادر است، اما می‌تواند با علائم ساختاری ستون فقرات نمایان شود. ________________________________________ معیارهای تشخیصی برای تشخیص بیماری شوئرمن، معیارهای اصلی عبارتند از: • افزایش کیفوز بیش از ۴۵ درجه • وجود حداقل ۳ مهرهٔ مجاور با گوه‌ای‌شدن ≥ ۵ درجه • مشاهده نقص‌های صفحات انتهایی مهره‌ها در X-Ray روش‌های تشخیصی: • معاینه کامل وضعیت بدنی • بررسی انعطاف‌پذیری ستون فقرات • X-Ray ستون فقرات • در موارد خاص: MRI جهت بررسی دیسک‌ها و بافت نرم ________________________________________ درمان انتخاب روش درمان به شدت انحنا، سن بیمار، مرحله رشد و میزان درد بستگی دارد. ✔ ۱. درمان غیر جراحی مناسب برای موارد خفیف تا متوسط: الف) فیزیوتراپی و ورزش تخصصی • تمرینات کششی و تقویت‌کننده • تقویت عضلات پشت، کور و کتف • اصلاح وضعیت بدن • تمرینات تنفسی • ورزش‌های هوازی کم‌فشار مثل پیاده‌روی و شنا ب) بریس (Brace) برای نوجوانان در حال رشد و انحنای شدیدتر: • هدف: جلوگیری از پیشرفت خمیدگی و کاهش درد • باید ۱۸ تا ۲۳ ساعت در روز استفاده شود • انواع: TLSO (شایع‌ترین)، بریس میلواکی در موارد خاص ✔ ۲. درمان جراحی برای موارد زیر توصیه می‌شود: • کیفوز بیش از ۷۰–۸۰ درجه • درد شدید و مقاوم • فشار بر ریه‌ها / مشکلات تنفسی • تغییر شکل ظاهری شدید با اثر روانی برجسته هدف جراحی: • اصلاح قوس • ثابت‌سازی مهره‌ها با پیچ و میله (فیوژن) • کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری زمان بازگشت به فعالیت ورزشی کامل: حدود ۱۲ ماه مدرسه: ۴–۶ هفته بعد از عمل